قطعا فرش ماشینی و دستباف تفاوت های مهم و بنیادی با هم دارند. اولین و مهمترین تفاوت فرش ماشینی و دستباف استفاده و عدم استفاده از دستگاه در بافت آن است به طوریکه نوع دستی با دست بافته شده و نوع ماشینی را در کاخانه های قالی بافی با ماشین های مخصوص می بافند.
این تفاوت البته مهمترین و ساده ترین تفاوت این دو نوع قالی است اما برای اینکه بتوانید هنگام خرید این دو نوع فرش را از هم تشخیص دهید باید تفاوت های ظریف تری را هم در آنها بشناسید. که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم.
برای درک بهتر تفاوت فرش ماشینی و دستباف به پشت آن نگاه کنید
اگر می خواهید به تفاوت فرش ماشینی و دستباف پی ببرید حتما ابتدا به پشت کار نگاه کنید. در قالی هایی که به صورت دستی بافته می شوند پشت کار ناهموارتر بوده یعنی گره های نامنظم تری دارند و کاملا یکنواخت نیستند. در این نوع قالی ها برخی گره ها بزرگتر بوده و برخی کوچکتر زده شده اند. البته این موضوع چندان قابل اهمیت نیست چون گره ها با دست بافته می شوند یک چنین حالتی کاملا طبیعی خواهد بود اما در فرش ماشینی یک چنین مشکلی را نخواهید دید چون تمام گره ها با ماشین زده شده و کاملا منظم و یکنواخت ایجاد خواهند شد.
تفاوت فرش ماشینی و دستباف به ریشه های آنها هم مربوط است
برای اینکه به تفاوت فرش ماشینی و دستباف بیشتر پی ببرید به ریشه های آنها هم نگاه کنید. در فرشهای ماشینی ریشه ها بعد از بافت فرش به کار دوخته خواهد شد و جزئی از قالی به حساب نمی آید اما در قالی های دستباف ریشه جزئی از قالی بوده و در ادامه بافت قالی بافته می شود و جزء فونداسیون آن به حساب می آید. یعنی بافنده کار را با بافت ریشه ها تمام می کند.
برای درک تفاوت فرش ماشینی و دستباف به لبه ها و یا کناره ها دقت کنید
در قالی هایی که به صورت دستی بافته می شوند کناره های قالی رشته های پود هستند که آنها را در لبه بیرونی فرش می پیچند و این کار باعث می شود یکدیگر را نگه دارند. عموما از همین کناره ها برای شناخت اصالت کار استفاده می شود و نشان می دهد که قالی توسط کدام بافنده ها و چه شهری بافته شده است. در قالی های دستی لبه ها را با دست کوک می زنند برای همین ممکن است این کوک ها خیلی منظم و یکنواخت نباشند و کمی ناهموار به نظر برسند اما در فرشهای ماشینی چون دور دوزی با دستگاه صورت می گیرد کار کاملا هموار و یکنواخت خواهد بود.
تفاوت فرش ماشینی و دستباف به الگو و اندازه هم مربوط می شود
قالی هایی که با ماشین بافته می شوند چون همه نقشه و طرح و بافت آن با ماشین اجرا می شود عموما بافت دقیق تری داشته و کمتر تناقضی در طرح بافته شده آن خواهید دید اما قالی های دستی اینطور نیستند و به علت اینکه با دست بافته می شوند، ممکن است در برخی جاها تقارن به خوبی رعایت نشده و حتی گاهی طرح ها با نقص بافته شده باشند.
علاوه بر تفاوت های گفته شده در بافت این دو نوع قالی تفاوت های دیگری هم بین آنها وجود دارد. از جمله نوع مواد اولیه که در قالی های ماشینی بیشتر الیاف مصنوعی نظیر پلی پروپیلن، نایلون، پلی استر و اکریلیک هستند.
